Dieta low-FODMAP w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS) – cz. 2

Dieta low-FODMAP w terapii IBS – ciąg dalszy…

Dieta ta prowadzona jest w trzech fazach:

1. Faza eliminacji – opiera się na ścisłej eliminacji produktów o wysokiej zawartości FODMAPs, zwykle przez okres 4 do 6 (maksymalnie 8) tygodni. W tym czasie należy obserwować występowanie objawów i szukać powiązania z konkretnymi pokarmami.
2. Faza reintrodukcji – jeśli objawy są skutecznie łagodzone, to należy rozpocząć drugą, mniej restrykcyjną fazę w zależności od tolerancji organizmu. Produkty zawierające FODMAPs powinny być stopniowo wprowadzane z powrotem przy jednoczesnej obserwacji objawów. Faza ta trwa kilka tygodni lub nawet dłużej, ponieważ reintrodukcja produktów odbywa się powoli.
3. Faza utrzymania/personalizacji – jej celem jest kontynuacja spożycia produktów, które są dobrze tolerowane i ograniczenie pokarmów wywołujących objawy. Ponieważ tolerancja na różne FODMAPs może zmieniać się w czasie, po kilku miesiącach pacjenci mogą próbować przywrócić pokarmy wyzwalające w danym momencie objawy [1,2].

Takie podejście minimalizuje niepotrzebne restrykcje dietetyczne i zapewnia osiągnięcie maksymalnej różnorodności diety przy zachowaniu odpowiedniej kontroli objawów [1, 2].

Mechanizmy działania diety low-FODMAP

Uważa się, że głównym mechanizmem działania diety low-FODMAP jest zmniejszenie wchłaniania w jelicie cienkim osmotycznie czynnych krótkołańcuchowych węglowodanów, co powoduje zmniejszenie zawartości wody w jelicie i, co za tym idzie, ograniczenie fermentacji jelitowej i produkcji gazów. Ostatnie badania wykazały, że w porównaniu z dietą podstawową, dieta low-FODMAP obniża w surowicy poziom prozapalnych interleukin: IL-6 i IL-8, poziom bakterii kałowych (Actinobacteria, Bifidobacterium i Faecalibacterium prausnitzii), kałowych kwasów tłuszczowych o krótkim łańcuchu (SCFA) i kwasu masłowego [5].

Dieta low-FODMAP może jednak powodować istotne zmiany w mikrobiocie jelitowej. W kilku badaniach odnotowano zmianę profilu bakteryjnego w kale pacjentów. Stwierdzono istotne obniżenie liczby bifidobakterii po 4 tygodniach stosowania diety low-FODMAP u pacjentów z IBS. Obserwowano również ogólne zmniejszenie liczebności bakterii w świetle jelita [1, 3, 5, 6]. Z tego powodu należy zachować ostrożność przy długoterminowym ograniczaniu spożycia FODMAP. Zaleca się ograniczenie FODMAP do momentu odpowiedniej kontroli objawów u pacjentów z IBS. Ponadto osoby, u których nie występują objawy nie powinny przechodzić na dietę low-FODMAP.

Dodatkowo, długotrwała eliminacja produktów obfitujących w FODMAPs nie jest zalecana ze względu na brak wystarczających danych na temat długotrwałego stosowania diety low-FODMAP. Przypuszczalnie może to prowadzić do niedoborów składników odżywczych, a co za tym idzie konsekwencji zdrowotnych (zwłaszcza, gdy stosowana jest bez nadzoru dietetyka) [1-7].

Wykazano, że suplementacja probiotykami redukuje straty mikrobioty jelitowej, a ponadto zwiększa tolerancję organizmu na produkty bogate w FODMAPs [6, 7].

Produkty z wysoką zawartością FODMAPs i ich zamienniki low-FODMAP [1]

PRZYKŁADOWY JADŁOSPIS DO POBRANIA:

Dieta low-FODMAP – faza I (eliminacyjna) (2100 kcal)

Idealny dla kobiety w wieku 39 lat, o masie ciała 62,9 kg i wzroście 172 cm, wykonującej godzinne ćwiczenia siłowe 3x w tygodniu. W tym przypadku celem jest utrzymanie aktualnej masy ciała.

Skuteczność diety low-FODMAP, a co za tym idzie łagodzenie objawów IBS, zależy od jej przestrzegania. Samodzielne prowadzenie takiej diety jest trudne, dlatego zachęcamy Was do skorzystania z naszej pomocy!

Bibliografia:

1. Dugum M, Barco K, Garg S. Managing irritable bowel syndrome: The low-FODMAP diet. Cleveland Clinic Journal of Medicine. 2016; 83(9): 655-662.

2. Werlang ME, Palmer WC, Lacy BE. Irritable Bowel Syndrome and Dietary Interventions. Gastroenterology & Hepatology. 2019; 15(1): 16-26.

3. Nanayakkara WS, Skidmore PML, O’Brien L, Wilkinson TJ, Gearry RB. Efficacy of the low FODMAP diet for treating irritable bowel syndrome: the evidence to date. Clinical and Experimental Gastroenterology. 2016; 9: 131-142.

4. Portincasa P, Bonfrate L, de Bari O, Lembo A, Ballou S. Irritable bowel syndrome and diet. Gastroenterology Report. 2017; 5(1): 11-19.

5. Altobelli E, Del Negro V, Angeletti PM, Latella G. Low-FODMAP Diet Improves Irritable Bowel Syndrome Symptoms: A Meta-Analysis. Nutrients. 2017; 940(9): 1-19.

6. Rao SSC, Yu S, Fedewa A. Systematic review: dietary fibre and FODMAP-restricted diet in the management of constipation and irritable bowel syndrome. Alimentary Pharmacology and Therapeutics. 2015; 41: 1256-1270.

7. El-Salhy M, Gundersen D. Diet in irritable bowel syndrome. Nutrition Journal. 2015; 14(36): 1-11.