W dzisiejszym artykule chciałabym przedstawić Wam swój punkt widzenia, dlaczego tak trudno wytrwać w postanowieniach związanych ze zmianą nawyków żywieniowych i wypracować estetyczną sylwetkę, która przysłuży się dobremu zdrowiu oraz lepszemu samopoczuciu.
3 najczęstsze przyczyny niepowodzeń w odchudzaniu:
1. Powierzchowna motywacja
Kiedy podczas pierwszego spotkania pytam, co skłoniło osobę do wizyty, najczęściej słyszę – „Muszę schudnąć”, a do przyjścia „zmotywowało”:
- niezadowolenie z własnego ciała i całe mnóstwo negatywnych reakcji na nie „nie lubię swojego ciała”, „źle się z nim czuję”, „nie mogę kupić ubrań, które mi się podobają”,
- porównywanie (się) z innymi,
- krytyka z zewnątrz,
- strach przed pogorszeniem stanu zdrowia (np. po konsultacji lekarskiej).
Często jednak ta „motywacja” okazuje się mieć drugie dno i podczas rozmowy osoba zaczyna zwracać uwagę, ile potencjalnych korzyści niezwiązanych jedynie z aspektem fizyczności może nieść ze sobą zmiana nawyków żywieniowych. Zdarza się także, że osoba uświadamia sobie, ile wymówek dotychczas znajdowała, by rozpocząć proces zmiany lub też, że jak wielką wymówkę stanowił jej dotychczasowy wygląd, by zmienić coś w innych sferach swojego życia.
Dobrze także, uczyć się wyrażania motywacji w odpowiedni sposób – zamiast „Muszę…”, „Trzeba…”, „Nie wolno…” spróbuj zastanowić się i spróbować dokończyć zdania: „Zależy mi na…”, „Wybieram…”, „Chcę…”, „Decyduję się na…”, „Postanawiam…”. Takie werbalizowanie motywacji może także przydać się w sytuacjach, które będą wymagały asertywności, by wytrwać przy swojej decyzji o zmianie.
Dobrze także mieć świadomość, że motywacja jest ulotna i często zależy od naszego samopoczucia, poziomu zmęczenia czy tego, co wydarzyło się w ciągu dnia i istotne będzie w toku procesu zmiany wypracowanie strategii, które pozwolą działać pomimo braku motywacji. Ponadto, zgodnie z „prawem topniejącego entuzjazmu”, kiedy jakaś czynność zaczyna przekształcać się w nawyk, towarzyszy jej coraz mniej emocji, a nawet może stać się prozaiczna lub nudna. Powtarzanie wcale nie sprawia, że dana czynność ekscytuje nas bardziej – przeciwnie, ekscytuje nas coraz mniej, jednak im większy automatyzm działania (planowanie zakupów, przygotowywanie posiłków itp.), tym mniejszy wewnętrzny opór i lepsze podwaliny pod kształtowanie przyzwyczajeń.
2. Brak odpowiedniego zaangażowania w proces zmiany
Odwiedzając gabinet specjalisty z zakresu żywienia masz prawo oczekiwać, że osoba ta dysponuje odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, by wprowadzić korektę do Twojego dotychczasowego sposobu odżywiania. Jednak, jeśli faktycznie zależy Ci na osiągnięciu swoich celów i wprowadzeniu zmian długoterminowo, a dodatkowo masz za sobą jakąś „dietetyczną przeszłość”, warto:
- zastanowić się i zwrócić Twojemu dietetykowi uwagę na to, co do tej pory się nie sprawdziło lub co może utrudnić wprowadzanie zmian w życie, a co dobrze działało czy ew. może okazać się pomocne w całym procesie zmiany nawyków żywieniowych
- zainteresować się tym, jak funkcjonuje Twój organizm, by zrozumieć, dlaczego właśnie takie, a nie inne interwencje żywieniowe aktualnie proponuje Twój dietetyk – aktualnie, ponieważ żywienie powinno być dopasowane do Twoich potrzeb i oczekiwań w danym momencie. Buduj własną świadomość żywieniową – możesz poprosić o materiały edukacyjne bądź spotkanie o takim charakterze, polecenie literatury, ciekawych podcastów czy blogów. Dzięki zdobytej wiedzy z czasem łatwiej będzie Ci modyfikować otrzymane zalecenia, gdyby okoliczności miały ulec zmianie
- monitorować swoje żywienie także w trakcie wprowadzania zmian – szczególnie istotne okazuje się to po pewnym czasie, gdy całkiem dobrze sobie radzisz i pojawiające się odstępstwa pozostają niezauważone, co szybko może skutkować powrotem do starych nawyków żywieniowych; prowadzenie dziennika żywieniowego czy dziennika odstępstw pomoże być bardziej uważnym na to, po jakie produkty i w jakich ilościach sięgasz i jest skutecznym narzędziem, by dokonywać świadomych wyborów
- na bieżąco omawiać z dietetykiem wszelkie wątpliwości, w razie potrzeby modyfikować pewne elementy, by krok po kroku personalizować żywienie, aż stwierdzisz, że Twój sposób odżywiania jest dla Ciebie komfortowy; tylko wtedy zmiana nawyków żywieniowych okaże się trwała i skuteczna w kontekście pracy nad sylwetką.
Co najważniejsze, powyższe działania pomogą Ci wziąć odpowiedzialność za decyzję, by zmienić nawyki żywieniowe. Jeśli odpowiednio zaangażujesz się w proces zmiany, poczujesz, że masz kontrolę nad swoim żywieniem i wiesz, do czego dążysz. Nader istotne jest to w przypadku osób, które cechuje zewnętrzne umiejscowienie kontroli, tzn. wszelkie niepowodzenia przypisywane są czynnikom takim jak pech czy działania innych osób.
3. Zmiana zachodzi tylko w zakresie żywienia zamiast w całym stylu życia
Teoretycznie dla redukcji wagi najistotniejszy jest ujemny bilans kaloryczny – trzeba jeść mniej niż wydatkuje nasz organizm. W praktyce jednak warto zmiany w zakresie żywienia potraktować jako element zmian wprowadzanych stopniowo w całym stylu życia.
Przede wszystkim zacznij od wykonania podstawowej diagnostyki, zanim rozpoczniesz przygodę z redukcją. Może okazać się np., że Twoja tarczyca jest niedoczynna i bez odpowiednio dobranej farmakoterapii redukcja wagi będzie utrudniona.
Nie zapominaj także o ruchu. Dzięki aktywności generujesz dodatkowy wydatek energetyczny i w efekcie możesz zjeść więcej, kaloryka diety może być wyższa. Tymczasem brak ruchu wymaga dużej dyscypliny w pilnowaniu się zaleceń.
Duże znaczenie dla kontroli apetytu ma odpowiednia długość snu. Zbyt krótki sen prowadzi do zmian w wydzielaniu hormonów – obniża się we krwi poziom leptyny, która hamuje apetyt, w związku z czym może być trudniej trzymać się żywieniowego planu.
Nie bagatelizuj także roli stresu, zarówno psychicznego jak i tego związanego z długotrwałą redukcją. Życie w stresie może utrudnić redukcję tkanki tłuszczowej, a nawet przełożyć się na jej przyrost, pomimo spożywania codziennie takiej samej ilości kalorii. Dlatego zadbaj także o to, by minimalizować wpływ stresu na swoje życie tam, gdzie masz taką możliwość.